Planlamada bütçe yapmak ne kadar önemli ise üretim kararı verdiğiniz ürünler için mağazada sergileyeceğiniz ürün çeşidi sayısı ve mağazada konumlandıracağınız alan bilgileri çok önemlidir. Bu hafta Stok option (ürün çeşidi) ve planlamada kapasite terimlerinden bahsedeceğim.
Stok option kavramını incelemek gerekirse bir x anında mağazada sergileyebileceğimiz ürün çeşidi sayısı diyebiliriz.Mağaza içi sergileme kurallarına göre müşterinin satın alma eğilimini artırmak üzere mağazayı optimum ürün çeşidi ile doldurmak da diyebiliriz.
Peki stok option karışımı nedir diye baktığımızda mağaza içindeki ürün miksi de diyebiliriz. Stok option çalışması bir option dağıtma değil ürün çeşitlerinin mağaza içindeki kapasite dağıtımı olarakta adlandırabiliriz.Stok optionun yapılma amacı ürün miksinin yapıldığı her dönem için doğru zamanda, doğru yerde(mağaza içindeki konumu), doğru karışımı bulundurarak müşterinin satın alma taleplerine cevap verim karımızı maksimize etmek için yapılır.
Stok option her ay satış gerçekleştikten sonra takip edilen ayın ilk haftasında yapılmalıdır. Bir sonraki senenin aynı ayı için stok option karışımı oluşturulur. Yani;
– 2201 Şubat ayı gerçekleşen satış verilerine göre 2201 Mart ayının ilk haftasında yapılan çalışmalarda 2202 yılı Şubat ayının karışımı belirlenir.
Bu çalışma yapılırken Merch takviminden yararlanılır(Merch takvimi hakkında detaylı bilgi için https://ofistekiler.com/welcome-on-the-planning-world/ tıklayabilirsiniz). Hicri takvim-Miladi takvim farkından dolayı bayramların her sene öne gelmesi sebebi ile satışın gerçekleştiği dönem ile planlandığı dönem arasında fark oluşur. Bayram günleri,özel günler, öncesi ve sonrası bir sonraki yılın bayram dönemleri ile eşleştirilerek gün ayarlaması yapılır. Stok option detayı Satış bölgesi,Müşteri profili ve kapasite grubu detayında yapılır.
Bu karışım belirlenirken;
1.Alınan Dersler
– Ekonomi göstergeler,
– Rakipler,
– Mağaza Ziyaretleri,
– Karşılanamayan müşteri talepleri,
– İklim verileri
2.Gelecek sezon öngörülen trendler , out olan trendler
3.Gerçekleşen stok satış kar verileri
dikkat edilir. Stok option belirlendikten sonra Bütçe yaparken mağazalarında kapasitesi göz önüne alınmalıdır. Kapasite, mağazanın planlanan ürünlerin toplamında ürün sergileme ve bu ürünleri gerekirse depolama olarak kullanılan alana denir. Bu alan mağaza m2 lerine ve içinde bulunan ekipmana göre değişiklik gösterebilir.
Kapasiteye ihtiyaç duyulmasının sebebi; bir x anında mağazada sergilenecek ürünlerinin stok bilgisinin bilinmesi, o mağaza için doğru bir planlama yapılarak mağazanın stoksuz kalma yada stok fazlası ürün planlama gibi sorunları engelemek için önemlidir. Kapasiteyi oluşturan temel öğeler mağazadaki;
– Depo,Reyon
– Masa, Duvar
– Masa Bloğu,Raf bloğu,Askı
Bir mağazanın fiziki kapasitesi o mağazanın içinde bulunan duvar,sergileme üniteleri,masa gibi birimlerdir.Mağaza kapasiteleri öncelikle kategori bazında belirlenir. Bu Dağılımlar proje detayında verilerek daha sonra üst yönetim tarafından değiştirilir. Mağazadaki kategorilerin bulunma yerleride kategorinin kardan aldığı paya göre belirlenir.
Mağazaların fiziki kapasitelerinin ne kadarını kullanacağını görsel verilere göre belirlenir. Görsel veriler görsel ekiplerinin çalışmaları ile belirlenir ve üst yönetim tarafından onaylanır. Bu çalışmalar her kategori için yaz/kış ayrımı yapılarak raf/askı/masa sergileme standartları olarak tanımlanır.
Sergileme standartları bir sergileme biriminde her bir ürün çeşit için kaç ürünün sergileyeceğini belirtir.
Sergileme birimlerinin kapasitelerini belirleyebilmek için bir tanım birimine ihtiyaç duyulur. Çoğu şirkete göre değişebilir bu tanımlar. Benim çalıştığım şirketlerde öğrendiğim birimleri söylemem gerekirse LCM(lineer santimetre) ve dm3(hacimsel kapasite). LCM kapasite,tüm birimlerin bir düzlemde kaç santimetrelik alan bulundurulabileceğinin ölçüsüdür.
dm3 ise belirli bir ürün çeşidinde bulunan ürünlerin hacminin ön görüşte kapladığı kalınlık,en ve boy değerlerinin çarpımı ile hesaplanır. dm3 formülü ise;
dm3 alan=en*h*Derinlik
h=yükseklik
Son olarak birde aksesuar ürünlerinin sergilenen duvarları dinamik olarakdeğişmemesinden dolayı bu alanlara yüzey alanı denir. Yüzey alanının kapasitesi ayrılmış olan alanın metrekare üzerinden hesaplanarak üzerindeki ünitelerin dinamik olarak yönetilmesi sağlanır.
Yüzey alanı hesaplamasını basit olarak formüllersek;
Duvar alanı= en*h
h=yükseklik
Planlama yapılırken kapasite ,ürün çeşit detayı,bütçe indirim/kampanya vb. gibi bir çok bilgi şirketin tüm karlılığını etkileyen önemli fonksiyonlardır. Bu veriler bir döngü halinde bir makinanın çarkı şeklinde ilerlemektedir. Bunlardan biri ve bir kaçı eksik olduğunda tüm sistem öngördüğünüz gibi çalışmaz ve yatırımınızın sonuçlarını alamazsınız.
Bir sonraki yazıya kadar…