Sadece kışın değil, yazın da aynı yorgunlukla mücadele etmekten yorulanlardan mısınız? Çarşamba günü gelince hafta bitti diye hayıflananlardan? “Bu kadar kahve içiyorum arkadaş, yine de dinmiyor bu yorgunluk!” diyenlerden mi? Pandemiden önce dışarıdan eve girmeyen ben, pandemiden sonra evden dışarı çıkacak enerjiyi bulamayanlardan biri oldum. Peki, yalnız mıyım? Hayır, çünkü çevremde herkes aynı durumda.
Peki, neden böyleyiz? Neden hepimiz sürekli yorgun hissediyoruz? Gerçekten enerjimiz mi azaldı, yoksa bu modern çağın bir yan etkisi mi? İşte bu sorunun cevabını bulmak için biraz araştırma yaptım ve birkaç önemli noktaya ulaştım.
Modern Dünyada Neden Sürekli Yorgunuz?
Öncelikle, yalnız olmadığımızı söyleyeyim. Dünyanın her yerinde insanlar kendilerini giderek daha yorgun hissediyor. İngiltere’de “Tired All The Time” (Sürekli Yorgun) sendromu diye bir kavram varmış, ben de araştırırken yeni öğrendim. Amerika’da yapılan bir araştırmaya göre, insanların %44’ü haftanın en az 2-4 günü kendini uykulu hissediyormuş. 
Nasıl bu kadar yorgun olabildik?
Eskiden, özellikle 80’lerde doğan insanların çoğu gün doğumuyla uyanır, daha fazla fiziksel çalışır ama daha az zihinsel yük taşırdı. Şimdi ise durum tam tersi. Fiziksel olarak daha az hareket ediyoruz ama beynimiz hiç durmuyor. Sabah alarmla kalkıyoruz, gün boyu bildirimler alıyoruz, sürekli kararlar vermek zorunda kalıyoruz ve beynimiz aşırı yükleniyor. İşte bu yüzden eskisinden daha yorgunuz.
Kaşık Teorisi: Enerjinizi Nasıl Kullanıyorsunuz?
Her sabah elimizde belirli sayıda “kaşık” yani enerji birimi var. Sağlıklı bir insan gün içinde yeni kaşıklar kazanabilir ama sürekli yorgun hisseden biri için her aktivite bir kaşık eksiltiyor. Örneğin:
- İş toplantısı → 3 kaşık
- Sosyal medya gezintisi → 2 kaşık
- Market alışverişi → 4 kaşık
- Stresli bir olay → 5 kaşık
Eğer günün sonunda kaşıklarımız biterse, işte o zaman “tükenmişlik” hissi geliyor. Yorgunluğun en büyük nedenlerinden biri de enerji yönetimi eksikliği.
Beynimiz Neden Yorgun Hissediyor? (Glutamat ve Adenosin Etkisi)
Beynimizin yorgunluğuna sebep olan iki temel şey var: Glutamat ve Adenosin.
- Glutamat: Beynimizin ana uyarıcı nörotransmitteri. Sürekli bilgi işlemek zorunda kaldığında seviyesi aşırı yükseliyor ve beyin yoruluyor. Yani sosyal medya, haberler, mailler derken beynimiz “çok fazla sekme açık bilgisayar” gibi yavaşlıyor.
- Adenosin: Beynin “dinlen” sinyali. Gün içinde birikiyor ve bize uykumuzun geldiğini söylüyor. Ama biz ne yapıyoruz? Kahve içiyoruz! Kahve, adenosini engelliyor ve yorgunluk sinyalini susturuyor. Ama kahvenin etkisi geçince birikmiş tüm adenosin bir anda üzerimize çöküyor. İşte öğleden sonra ani yorgunluk hissinin sebebi tam olarak bu! buna ek ayran 😀 ayranda çok uyku yapıyor bence 😀
Yorgunluğu Azaltmanın Bilimsel Yolları: HUZUR ve TUTKU
Yorgunluğu yönetmek için 5 temel çözüm var ve bunları akılda kalıcı hale getirmek için “HUZUR” kelimesiyle özetledim. Ama bunun yanı sıra, gerçekten sevdiğimiz ve tutkuyla yaptığımız şeyleri hayatımıza katmak da büyük bir fark yaratıyor.
Hareket → Düzenli yürüyüş ve egzersiz, enerjiyi artırıyor. Günde 30 dakika hareket etmek bile fark yaratıyor.
Uyku → Kaliteli uyku, bedenin en büyük şarj kaynağı. 7-8 saat uyumaya ve aynı saatlerde yatıp kalkmaya çalış.
Zaman Yönetimi → En önemli işleri enerjinin yüksek olduğu saatlerde yap. Pomodoro gibi teknikleri dene.
Uyum → Biyolojik ritmini tanı, ona göre yaşa. Sabah mı enerjik hissediyorsun yoksa gece mi? Buna göre plan yap.
Rutin Beslenme → Kan şekerini dengele, fazla kafeinden kaçın ve sağlıklı beslen.
Tutku → Hayatımıza gerçekten sevdiğimiz ve bizi heyecanlandıran şeyleri dahil etmek, motivasyonumuzu artırır ve zihinsel yorgunluğu azaltır.
Bu 6 madde, yorgunluğu azaltmanın en doğal ve bilimsel yollarından biri. Aslında bildiğimiz ama uygulamakta zorlandığımız şeyler.
Robin’in Hikayesi ve Etkileşimli Oyun
Bu noktada, Robin adlı etkileşimli görsel roman/oyun tam da bu konuyu deneyimlemenizi sağlıyor. Kronik yorgunluk sendromunu anlatan bu oyunda, her sabah sınırlı sayıda enerji kaşığıyla başlıyorsunuz ve gün içinde hangi aktiviteleri yapacağınıza karar vermeniz gerekiyor.
Örneğin:
- Duş almak → 1 kaşık
- Kahvaltı hazırlamak → 2 kaşık
- İşe gitmek → 3 kaşık
- Sosyal aktivite → 2 kaşık
Bu oyun, günlük enerji yönetiminin ne kadar zor olabileceğini anlamaya yardımcı oluyor. Robin’in deneyimi, aslında hepimizin yaşadığı modern çağ yorgunluğunu gözler önüne seriyor.
(oyun linki -> https://robingame.itch.io masaüstü bir oyun unity den yapılmış basit ve kolay anlatımlı)
Küçük Değişiklikler, Büyük Farklar
Bunu yazarken düşündüm de, aslında hepimiz bu konuları biliyoruz ama uygulamıyoruz. Yorgunluk, bir tembellik ya da zayıflık değil, bedenimizin bize verdiği bir sinyal. Eğer sürekli yorgun hissediyorsak, bu sinyali ciddiye almak zorundayız.
O yüzden bir önerim var: Bugünden itibaren enerjini nasıl yönettiğine bir bak. Gün içinde hangi aktivitelerin seni daha çok yorduğunu fark et. Belki sosyal medya seni düşündüğünden daha fazla yoruyor, belki de uyku düzenin bozuk. Küçük değişiklikler büyük farklar yaratır.
Ve en önemlisi, Tutkunu bul! Seni gerçekten heyecanlandıran, sana enerji veren bir şey bulup hayatına kat. Çünkü tutkuyla yaptığımız şeyler, bize en büyük enerjiyi sağlar.
Yorgunluk konusunda senin deneyimlerin neler? HUZUR ve TUTKU formülünden hangisi sence en etkili? Yorumlarını bekliyorum. Ve unutma, dinlenmek de en az çalışmak kadar önemli!
Barış Özcan’ın videosunun birebir kopyası?
Konular ortak kalemler olunca herkes aynı pencereden bakıyor 🙂